وظیفه فرهنگی نهادهای مختلف باید برای مردم مشخص باشد

«بسم الله الرحمن الرحیم»

خطبه اول

در خطبه اول بنابراین گذاشته ایم که از راه خدا سخن بگوییم، راهی که خدا با ما می باشد و ما هم با خدا هستیم، راهی که راه قرآن است، راه انبیاء، راهی که راه خاتم الانبیاء محمد مصطفی (ص) و ائمه اطهار ( علیهم آلاف تحیه و الثناء) است.

یکی از آموزه های سبک زندگی اسلامی برخورد صحیح، نجات بخش با فتنه های زندگی است. زندگی انسان سراسر دچار مشکلات و فتنه های گوناگونی است. گاهی در زندگی مشکل برای انسان ایجاد می شود، مثلاً مشکل مالی دارد و کوشش می کند این مشکل مالی را برطرف سازد ولی گاهی آن مشکل به شکل فتنه است، انسان وقتی نگاه می کند به مسأله می بیند که خیلی مبهم است و پیچیده، تشخیص راه درست از غلط خیلی سخت است و به همچنین مشکلی فتنه می گویند. گاهی مشکل به صورت غیر فتنه است مثل مشکل مالی برای انسان اما وقتی مشکل به شکل فتنه تجلی پیدا می کند و فرق آن این است که در مشکل غیر فتنه انسان راحت می تواند تشخیص دهد چه باید بکند اما در فتنه کار خیلی مشکل است، حق و باطل، صحیح و غلط نمی تواند تشخیص دهد و تشخیص آن دقت و مراقبت می خواهد.

گاهی فتنه، فتنه خورد است و انسانی آمده بدگویی کسی را پیش شخصی کرده و آن انسان نمی داند حرف آن شخص درست است یا نه، آن شخص که حرفش را پیش انسان آورده اند آیا واقعاً همچنین حرفی زده یا نزده؟، آیا واقعاً انسان خوبی است یا بدی است؟، این فتنه کوچکی است و شخصی است، تشخیص آن که این فرد آدم سالمی است که نگفته باشد این حرف یا انسان مغرضی است که مشکل برای انسان ایجاد کرده مشکل است و این فتنه خورد و کوچک است.

گاهی فتنه، فتنه کلان است و یک شهر و یک مملکت را به هم می ریزد و آن را فتنه کلان می گویند. تمام عمر انسان در طول حیات سراسر این نوع مشکلات، دست و پنجه نرم کردن با مشکلات و وجود این فتنه های خورد و کلان است. هیچ انسان و جامعه ای در تاریخ نمی توانید پیدا کنید که دچار مشکلی نشده باشد و یا دچار فتنه های خورد و کلان نشده باشد.

خداوند در قرآن می فرماید:« أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُونَ» آیا انسان گمان می کند همین که گفت من ایمان دارم و آن را رها می کنید و آن مورد فتنه قرار نمی گیرد؟، حتما دچار فتنه خواهد شد و فتنه ها هم اگر یکی رفت دومی پشت سر آن است .« لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ» قبل از این مؤمنین دیگران اما گرفتار فتنه کردیم، چرا؟، به این خاطر «فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبِینَ» تا کسانی که در نظام شخصیتی خود صادق هستند، اهل ایمان و تقوا و دین داری و مراعات حقوق انسانی هستند را معلوم بداریم و آن هایی که فقط حرف می زنند اما عمل نمی کنند، کاذب هستند و آن امر مشخصی است.

بنابراین وجود فتنه چه خورد و چه کلان در زندگی انسان و تاریخ بشریت یک سنت است. شما تاریخ زندگی حضرت خاتم الانبیاء محمد مصطفی (ص) ملاحظه بفرمایید و می بینید سراسر فتنه است. نکته مهم این است،  با توجه به اینکه فتنه در تاریخ حیات انسان یک سنت است این ما هستیم که باید با یک برخورد صحیح دچار سقوط در فتنه ها نشویم.

اگر فتنه خورد است و پیش ما آمدند که فلانی در رابطه با شما این حرف را زده و ما نمی دانیم راست می گوید یا اشتباه می کند و دارد تخریب شخصیت آن فرد می کند، اینجا است که برای انسان غبارآلود می شود و این فتنه می شود و اینجا باید یک میزان داشته باشیم که دچار تصمیم غلط نشویم، گاهی یک فتنه بزرگ اجتماعی است و نمی دانیم چه کسی درست می گوید و اینجا باید میزان داشته باشیم که گرفتار فتنه نشویم.

در نظام الهی چند مورد برای شناخت اصحاب فتنه و انحراف بیان شده که اگر انسان این چند مورد را داشته باشد دچار سقوط و گرفتار فتنه نمی شود که سه مورد از آن را عرض می کنم.

اولین آن ها تقوا است. انسانی که گناه نمی کند خداوند در دل او میزانی می گذارد که می تواند به راحتی فتنه و باطل را تشخیص دهد. امیر مؤمنان امام علی بن ابی طالب ( علیه آلاف تحیه و الثناء) می فرمایند: «اِعلَموا أنّهُ مَن یَتَّقِ اللّه یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجا مِن الفِتَنِ ، و نُورا مِن الظُّلَمِ» بدانید اگر انسان اهل تقوا باشد راه خروج از گرداب فتنه پیدا می کند و خداوند به او نشان می دهد و فتنه ظلمانی است ، تشخیص نمی دهد انسان چه خبر است اما کسی که اهل تقوا است می شناسد و خداوند در دل او فرقان قرار می دهد.

دوم بصیرت. انسان تشخیص بدهد، بصیر باشد، تأمل و تفکر و ارزیابی کند و یک باره تصمیم نگیرد در فتنه ها چون اصحاب فتنه انسان را وادار می کنند تصمیمات هیجانی بگیرد و آن وقت اشتباه کند. پیامبر گرامی اسلام، محمد مصطفی (ص) می فرمایند:« سَتَکونُ فِتَنٌ یصْبِحُ الرَّجُلُ فیها مُؤمِناً وَ یمْسی کافِراً إلاّ مَن أحیاهُ اللّه ُ تعالى بالعِلمِ » در آینده شما دچار فتنه هایی می شوید که صبح مردم مؤمن هستند و عصر کافر هستند و این قدر این فتنه ها زیاد می شود مگر کسی که خداوند او را با علم و بصیرت هوشیار کرده باشد و حیات داده باشد. این بصیرت انسان را آگاه می کند. لذا امیر مؤمنان حضرت امیر فرمودند:« إنّما البَصیرُ مَن سَمِعَ فَتَفَکَّرَ ، و نَظَرَ فأبصَرَ » بصیر کسی است که بشنود و فکر کند، ملاحظه کند تا بررسی کند تا مطالب صحیح به دست بیاورد «و انتَفَعَ بالعِبَرِ » عبرت آموزی کند و مطالب کذشته را یاد بگیرد که این ها مشابه خود است و وقتی انسان مسائل الآن را با گذشته بررسی کرد راه را می شناسد و آن وقت حرکت می کند در راه درست.

پس اول تقوا، دوم بصیرت و سوم ولایتمداری. نگاه کند به رهبر دینی خود. امیر مؤمنان می فرماید:«  قَامَتِ الْفِتْنَهُ عَلَى الْقُطْبِ فَأَسْرِعُوا إِلَى أَمِیرِکُمْ» فتنه وقتی سر در آورد سریع بروید کنار ایشان باشید تا مصون باشید چون رهبریت دینی و آن کسی که از ناحیه خداونمد منسوب شده برای رهبریت او شما را هدایت و راهنمایی می کند.

اما این فتنه ها فلسفه آن این است که فتنه یعنی گداخته شدن فرد یا جامعه مانند آهنی که زنگار گرفته و وقتی که گداخته شود زنگار ها می ریزد اما آن که می ماند فولاد می شود بنابراین فتنه برای ریزش انسان های غیر مؤمن و اقتدار جامعه و شخص مؤمن است لذا فرموده اند که «یفتنون کما یفتن الذهب» شما آب دیده می شوید مثل آب دادن و گداختن طلا و خالص می شوید مثل تمام عیار شدن طلا و در غیر از آن افرادی که خالص نمی شوند ریزش می کنند و خالص ها باقی می مانند.

این فلسفه فتنه است.

خطبه دوم

در خطبه دوم پیرامون چند موضوع به اختصار سخن می گوییم.

مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه ای در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی مطالب بسیار مهمی ایراد فرمودند که امیدوارم سرلوحه کار اعضای محترم قرار بگیرد.

فرمودند وظیفه شورا هدایت فرهنگی کشور و جامعه است، هدایت یعنی طراحی و ایجاد برنامه مناسب و مدیریت کارآمد. بنده از اعضای محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی تقاضا دارم این نکته را مراعات بفرمایند بسیاری از مشکلات حل خواهد شد و نظارت کنند که این مصوبات شورا به اجرا در آید.

بسیاری از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی با اینکه از سال ۸۲ هم تصویب شده اما یا اجرا نمی شود یا به شکل ناقص اجرا شده به همین خاطر فرمودند وظیفه شورای عالی انقلاب فرهنگی هدایت فرهنگی جامعه است و جغرافیای فرهنگی کلان کشور یعنی تمام مسئولیت فرهنگی کشور به دست شورای عالی انقلاب فرهنگی است. در آنجا ریاست محترم جمهور، ریاست قوه قضائیه، ریاست مجلس، اعضای محترم وجود دارد و مصوبات خوبی دارند اما متأسفانه به صورت کامل گاهی اجرایی نمی شود و گاهی هم کلاً اجرا نمی شود و این است که از این عزیزان تقاضا داریم مصوبات فرهنگی را به شکل صحیح اجرا کنند.

فرمودند با مهندسی فرهنگی گزاره های غلط در فضای جامعه باید شناخت و اصلاح کرد. گاهی به جامعه تزریق یک فرهنگ غلط می شود توسط بیگانگان و اینجا باید این برنامه ها و گزاره ها شناسایی شود و اصلاح شود و این طور نشود که رها بشود. بسیاری از امور فرهنگی در قبل رها شده بود که آثار مخرب آن الآن شما مشاهده می کنید. تمام مسئولان اجرایی وظیفه خود را در حوزه فرهنگ بشناسند و دقیقا؟ً حسب قانون اجرا کنند و فرافکنی هم نکنند. بنده اجمالی عرض می کنم، فرا فکنی هم نکنند، به دوش این و آن نیندازند. قانون مصوب کرده وزارت کشور در عرصه های مختلف چه وظیفه ای دارد ۳۲ نهاد، در استان ها، در شهرستان ها وظیفه با کیست؟، اجرا کنند به شکل صحیح و قانونی و فرافکنی هم نشود.

فرمودند که باید شورای عالی انقلاب فرهنگی هم تشکل های مردمی را هدایت کند و هم نهادهای فرهنگی دولتی. هیئات مذهبی الآن یکی از مظلوم ترین بخش های فرهنگی جامعه است و به شدت دچار مشکلات مالی هستند، هر چند مردم نهاد هستند اما باید حمایت شوند. الآن این جوانان عزیز با درآمد شخصی دارند این هیئات مذهبی را مدیریت می کنند و کمک های برخی از مؤمنان ، حالا بعضی مواقع هم نهادهای مذهبی کمکی به آن ها می کنند که اندکی از این هزینه های آن ها تأمین شود، اگر به شکل مناسب حمایت بشوند بسیار کارا هستند و از آن طرف نهادهای دولتی هم باید هدایت شوند و هم باید نظارت شوند که آیا درست عمل می کنند در قالب وظیفه فرهنگی یا بودجه فرهنگی را بیشتر صرف مدیریت حوزه کاری می کنند و اندکی برنامه اجرا می ککند، باید اصلاح شود، ساختار بودجه فرهنگی کشور باید اصلاح شود.

این نکات مهمی بود که مقام معظم رهبری فرمودند و فرمودند مهندسی فرهنگی کاری است بنیانی. بنده از تمام مسئولان اجرایی و فرهنگی کشور تقاضا دارم بیایید تمامی مسائل فرهنگی کشور را در یک نظام مسأله یابی شناسایی کنید و حسب وظیفه ای که دارید و مشخص هم می باشد آن را اجرایی کنید. الآن برای مردم روشن نیست وظیفه فرهنگی شما چیست و پیش ما گلایه می کنند که چرا این طور و آن طور است و مسئولان وظیفه خود را انجام نمی دهند، این را اجرایی کنید. فرهنگ یعنی زیربنای تمدن و اگر شما فرهنگ یک کشور را هدایت و مدیریت و مهندسی نکنید دیگران این کار می کنند چنان که الآن شما مشاهده می کنید برخی از مواقع. این را انجام دهید و مردم مسئولان فرهنگی در هر زمینه را بشناسند و از آن ها مطالبه کنند و بدانند که وزیر محترم کشور چه وظیفه ای دارد و نهادهای آن ها چه وظیفه ای دارند ، این ها شناسایی کنند به شکل بسیار محترمانه مطالبه کنند و اوضاع را بدانند و اگر کمک بخواهند حتی به آن ها کمک کنند.

روز جهانی حقوق بشر برای جامعه بشری جهان یک روز ویژه ای است. از یک طرف عنوان حقوق بشر دارد و از طرفی سران حامی حقوق بشر خود بزرگترین ناقض و جنایتکار به حقوق بشر است. الآن کشورهایی که خودشان را حامی حقوق بشر می دانند تاریخ خود را مشاهده کنند و ببینند چه بلایی به روز بشریت در طول تاریخ آورده اند، فقط در جنگ های اول و دوم و بعد از جنگ جهانی دوم، آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه را ببینید که چه با جهان کرده اند، رژیم لشغالگر قدس را ببینید، تمام کشورهایی که انقلابی هستند و به دنبال استقلال خود هستند آن ها با سیاسی کاری می گویند این ها حقوق بشر را مراعات نمی کنند اما رژیم های منحط، رژیم هایی که با اره انسان ها را تکه تکه می کنند می گویند این ها  مشکلی در حقوق بشر ندارند و محکومشان نمی کنند.

الآن جریان حقوق بشر در جهان تحت شعاع اندیشه های استکبار جهانی و سیاست آن ها شده. لذا هر تصمیمی که بگیرند به هیچ صورت ارزش ندارد، چرا؟، چون آن ها در حدی نیستند که برای حقوق بشر سخن بگویند، خود جانی و محکوم هستند و از طرف دیگر تصمیماتی که می گیرند کاملاً سیاسی و با نگاه استکباری است. حقوق بشر حقوق الهی است، شما حقوق بشر ادیان الهی به ویژه اسلام را ملاحظه بفرمایید تا حقوق بشر را بشناسید ، شما بزرگترین جنایت می کنید و بعد می گویید ما طرفدار حقوق بشر هستیم، کدام بشر؟، مردم غزه و فلسطین، لبنان، سوریه و عراق ، ۱۷ هزار انسانی که شما تروریست های آن ها را حمایت می کنید بشر نیستند، عزیزانی که در شاهچراغ ترور شدند بشر نیستند، این همه جنایت شما در اروپا ، در آمریکا و در آفریقا می کنید، در خاور میانه می کنید ، این ها بشر نیستند؟. شما بشر را فقط یک مجموعه ای از سرمایه داری و افرادی که به دنبال سلطه بر جهان و چپاول ثروت جامعه جهانی هستند تعریف می کنید، شما مشکل فکری و اندیشی دارید، مشکل جهان بینی دارید و به همین خاطر ما تمام تصمیمات و عملکرد جهان استکبار به سرکردگی آمریکا محکوم می کنیم و بیان می کنیم بزرگترین ناقض حقوق بشر آمریکا، رژیم اشغالگر قدس، حامیان آن ها در جهان هستند.

صمیمانه تشکر می کنم از برگزارکنندگان جشنواره علمی پزوهشی علامه بلادی که هر ساله برگزار می شود و باعث اعتلای علمی حوزه و دانشگاه می باشد.

یک نکته ای هم به مسئولان اجرایی عرض کنم که مردم از شما یک تقاضایی دارند، به ویژه مردم عزیز و نجیب بوشهر، این استان عزیز که وقتی مراجعه به شما می کنند برخورد مناسب اخلاقی و کارآمد اجرایی داشته باشد، مشکل را برای آن ها حل کنید، نه اینکه گذشته از اینکه مسأله حل نشده مشکل دیگری هم در دل داشته باشند که برخورد بدی با ما شد.

من تشکر می کنم از برگزاری این میز خدمت ها، از تمام عزیزان و مدیران و مسئولان اجرایی که دارند برگزار می کنند که مردم مستقیم مراجعه می کنند و مشکل را حل می کنند. این عنایت داشته باشید که عقلانیت مدیریتی مردم داری است به ویژه مردم عزیز استان بوشهر که نمونه هستند، قدر بدانید، حسب قانونی که دارید با نگاه مردم مدارانه خدمت به مردم کنید با احترام به مردم عزیز . این تقاضایی است که مردم دارند و عنایتی است که شما باید انجام دهید مسئولان اجرایی.  صمیمانه هم تشکر می کنم ولی توقع بیش از این است، توقع ما مردم بیش از این است.

در ادامه روضه حضرت فاطمه (س).