نمازجمعه ۳۱ شهریور ماه ۹۱
خطبـه اول
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
شما عزیزان نمازگزار به ویژه خودم را به مراعات تقوای الهی سفارش می‌کنم چرا که تقوا بهترین زاد و توشه برای رستگاری اُخروی و برترین راه برای جلب محبت الهی و سعادت دنیوی است.
در خطبه اول بنابراین گزارده‌ایم که از راه خدا سخن بگوییم. راهی که خدا با ما است ما هم با خدا هستیم، راهی که راه قرآن است، راه انبیاء است، راه خاتم المرسلین محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم) است. راه اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم‌السلام) و راه کمال و رشد که سرانجامش بهشت برین است.
راه خدا که همان صراط مستقیم است، عبودیت می‌باشد. عبودیت یعنی انسان، اعتقاد، رفتار و اخلاق اسلامی داشته باشد و جوهره‌ی عبودیت، ایمان است. ایمان یعنی خود را در محضر خدا دیدن، بر مملکت جان، خدا حاکم بودن، دنیا را فرصتی برای کمال انسانی دانستن و خویش را آماده‌ی حضور در صحرای قیامت پنداشتن، راه پیامبر گرامی اسلام و اهل‌بیت را تنها راه رشد و نجات دانستن و قرآن را سرلوحه معماری معرفتی و عملی قرار دادن، است.
در رابطه با ایمان موضوعات بسیاری است که یکی از آن موضوعات ویژگی‌های انسان مؤمن است و یکی از خصوصیات انسان مؤمن، اخلاق مداری او است، اخلاق شخصی، اخلاق خانوادگی، اخلاق اجتماعی و اخلاق کاری.
یکی از فضائل اخلاق اجتماعی که از مهم‌ترین شاخصه‌های اخلاقی انسان مؤمن است مدیریت تقوایی و اخلاقی سخن و گفتار در عرصه جامعه است. گفتار، کلام و سخن انسان، بیشترین پل ارتباطی انسان با محیط پیرامونی است. بنابراین این سخن و گفتار که بیشترین پل است می‌تواند بیشترین تأثیر مثبت و یا بیشترین آثار منفی را داشته باشد. اگر انسان در محیط اجتماعی مدیریت تقوایی و اخلاقی سخن و گفتار خود را داشته باشد قطعاً دارای شخصیتی متعالی و بسیار مورد توجه جامعه (می‌تواند داشته باشد) و اگر بالعکس نتواند سخن و گفتار خود را مدیریت کند و دچار آسیب‌هایی در این عرصه شود، هم خود را دچار چالش کرده و هم جامعه دچار بسیاری از رذائل و آسیب‌های اجتماعی خواهد کرد.
اساساً یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های تعیین نوع شخصیت انسان، سخن او است. انسان وقتی سخن می‌گوید چه از محتوای سخنش و چه از قالب و ساختار ظاهری سخنش می‌توان تشخیص داد که شخصیت گوینده دارای چه ویژگی‌هایی است «اللِّسانُ مِیزانُ الإنسانِ»[۱]. زبان انسان میزان شخصیت انسان است «کَلامُ الرَّجُلِ مِیزانُ عَقلِهِ»[۲]. انسان که سخن می‌گوید می‌توان قدرت تعقّل و رشد عقلانیّت او را درک کرد «تَکَلّموا تُعرَفوا ؛ فإنّ المَرءَ مَخبوءٌ تَحتَ لِسانِهِ»[۳]، سخن بگویید تا شناخته شوید، زیرا انسان زیر زبانش پنهان است.
بنابراین سخن، گفتار و کلام انسان در محیط اجتماعی، نقش بسزایی در ارزش گذاری جامعه نسبت به انسان و از آن طرف، (در) رشد، آرامش، آسایش و کمال جامعه دارد. اگر شما متون فاخر دینی چه قرآن و چه روایات را مطالعه کنید، می‌بینید بیشترین تمرکز و سفارش در رابطه با زبان است. سخن یک جغرافیا و یک هندسه دارد که انسان عاقل قبل از سخن تمامی مسائل را بررسی می‌کند و سخنی بسزا می‌گوید، می‌اندیشد سپس سخن می‌گوید، اما انسان نابخرد و صفیح اول سخن می‌گوید و بعد می‌اندیشد. امیر مؤمنان علی بن ابی طالب (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «لِسانُ العاقِلِ وَراءَ قَلبِهِ»[۴] زبان انسان عاقل بعد از اندیشیدن و تعقّل اوست. اما انسان صفیح اینگونه است که زبانش پیش از عقلش است. لذا انسان‌هایی که عاقل هستند زبان، گفتار و رفتار خود را تحت کنترل و مدیریت دارند، اول عقل را به کار می‌اندازند و بعد سخن می‌گویند، اما انسان‌هایی که صفیح هستند اول سخن می‌گویند و خود را گرفتار می‌کنند و بعد می‌خواهند با عقل و تدبیر خود آسیب‌های آن سخن را کم کنند.
عزیزان، انسان تا سخن نگفته باشد مالک سخن است. اما وقتی سخن را گفت سخن مالک انسان است. انسان وقتی که امساک می‌کند، سخن و گفتار خود را تحت سیطره‌ی عقل و سکوت می‌برد و مالک سخن خود است، مثل جواهراتی که انسان در گنجینه‌ای پنهان کرده باشد، اما وقتی سخن گفت آن سخن است که مالک شخصیت انسان است مثل جواهراتی است که در جامعه پخش کرده باشد. به این خاطر است که انسان مؤمن و انسان اخلاقی باید مدیریت تقوایی و اخلاقی سخن خود را داشته باشد. مدیریت تقوایی و اخلاقی سخن یعنی چه؟ مدیریت اخلاقی سخن یعنی گناه نکند، غیبت، دروغ، تهمت، سخن چینی، تخریب شخصیت دیگران، برملا کردن اسرار، مزاحمت، توهین، قسم دروغ و بسیاری از مسائلی که در حوزه سخن است و آسیب هستند انسان نباید انجام دهد و از آن طرف زبانش مفید، به خیر، هدایت‌زا، بصیرت‌افزا و مایه آرامش و آسایش جامعه باشد، این مدیریت تقوایی سخن است و از آن طرف مدیریت اخلاقی سخن، کلامش متین، با وقار و آرام (باشد)، نسیمی باشد که در محیط ایمانی جامعه می‌وزد، بدین گفته می‌شود مدیریت تقوایی و اخلاقی سخن.
اکثر خطاها و گناهان انسان از زبان است «أکثَرَ خَطایا ابنِ آدمَ فی لِسانِهِ»[۵]، «بلاء الإنسان من اللسان»[۶] و خداوند در قیامت در بین جوارح وجود انسان، زبان را عذابی می‌کند که دیگر جوارح اینگونه نیستند چون زبان بیش از جوارح دیگر گناه می کند. لذا باید انسان از طریق زبان گناه نکند، کما اینکه دیگر جوارح نیز باید اینگونه باشند، باید کنترل کند و آسیب نرساند. «المُسلِم مَنْ سَلِمَ الْمُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ وَیَدِهِ»[۷] مسلمان کسی است که دیگران از زبان و رفتارش در امان هستند. برخی انسان‌ها هستند که زبان و رفتار آن‌ها انسان را می‌ترساند. می‌گویند این مسلمان نیست، مسلمان کسی است که جامعه از زبانش در امان باشند، مفید و زیبا باشد. در قرآن هست: «وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا»[۸] با مردم سخن خوب و خوب سخن بگویید. هم سخنِ خوب بگویید و هم خوب سخن بگویید، گزیده و کوتاه باشد. «خیر الکلام ما قَلّ و دَلّ»[۹]. بنابراین یکی از ویژگی‌های انسان مؤمن، داشتن مدیریت تقوایی و اخلاقی بر سخن و گفتار است.
اللهم صل علی محمد و آل محمد
خدایا به ما مدیریت تقوایی و اخلاقی سخن عنایت بفرما.
خطبـه دوم
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
شما عزیزان نمازگزار به ویژه خودم را به مراعات تقوای الهی سفارش می‌کنم چرا که تقوا کلید رستگاری و طریق نجات و جلب عنایات الهی است.
در خطبه دوم پیرامون چند موضوع به اختصار سخن می‌گوییم:
دهه‌ی کرامت، دهه سپاس و شکر الهی و معرفت به مقام شامخ اهل‌بیت و رسول خدا در ایران اسلامی و قدردانی از عالم آل محمد حضرت ثامن الحجج است و همچنین کریمه اهل بیت و اصحاب و یاران و خاندان آسمان شان. این دهه زمانی است مناسب برای تحقیق و پژوهش در عرصه‌ی عظمت وجودی اهل بیت به ویژه امام رضا (علیه السلام) و حضرت فاطمه معصومه (علیهم السلام) و بررسی و سِرّ وجود این بزرگان در ایران اسلامی و هم‌اینک خورشید عالم‌تاب بیداری اسلامی از آستان آسمانی شان است. راه نجات همان است که رسول خدا گفت: «کتاب الله و عترتی» و ایران اسلامی با هدایت‌های مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه‌ای (دامت برکاته العالیه) بر منظومه‌ی شمس الشموس رضوی و اهل بیت عصمت و طهارت و حرکت وحیانی و قرآنی به‌پیش می‌رود.
هفته دفاع مقدس، یاد و خاطره‌ی شهدا و امام شهدا گرامی می‌داریم، ایثارگری های برخاسته از ایمان، تقوا و اخلاق و مجاهدت از رزمندگان، از خاطره‌ی تاریخ هیچ‌گاه فراموش نمی‌شود. عزیزانی که حماسه‌ها آفریدند و برگ زرّینی را در تاریخ انسان، بشریت و اسلامِ ایران رقم زدند. دفاع مقدس یک امتحان الهی برای ایران اسلامی بود که شایستگی نشان دهد که آیا می‌تواند اصحاب، یاران و سرزمین حرکت‌ها و بیداری اسلامی باشد؟ و می تواند زمینه‌ای روشن مهیا کند برای مهدی آل محمد؟ و ایران اسلامی سربلند از این امتحان بیرون آمد و هم اینک شما می‌بینید که تمام جهان متأثّر از اندیشه‌های ایران اسلامی است. یاد و خاطره‌ی آن شهدا و ایثارگران را گرامی داشته و سر تعظیم در مقابل رشادت‌ها و خانواده‌های معظم شهدا فرود می‌آوریم.
از نیروهای مسلح در ایران اسلامی و مستقر در استان ولایتمدار بوشهر جداً تشکر و قدردانی می‌کنم. سپاه و بسیج عزیز، نیروی دریایی، هوایی، پدافند، جهادسازندگی، نیروی انتظامی و همه عزیزانی که در عرصه دفاع مقدس کوشیدند و هم‌اینک خط مقدم مقاومت و دفاع مقدس در جنوب ایران هستند. در این فضای الهی و در این ساعات آسمانی با خداوند عهد می‌بندیم که با تمام وجود مدافع حریم ولایت و ایران اسلامی و سربازی جان‌نثار برای مقام معظم رهبری باشیم و بوشهر این چنین است و ان‌شاءالله تاریخ بوشهر نیز گواه بر این است.
در آغازِ بازگشایی مدارس و مراکز آموزش عالی هستیم، ضمن قدردانی و تشکر از زحمات تلاشگران این عرصه، نکاتی جهت اطلاع عرصه آموزش و پرورش عرض می‌کنم:
تربیت اخلاقی و دینی یکی از امور مهم و سرنوشت‌ساز انسان است. اگر آموزش در ساختار تربیت و پرورش دینی دانش‌آموزان و فراگیران نباشد قطعاً علمی خواهد بود که در مسیری خلاف حرکت می‌باشد. به همین خاطر توجه مسؤلین را به امرِ امور تربیتی و پرورشی و دینی معطوف می‌کنم.
مراعات کنند که آموزش در سطح بالای تحصیلی در مراکز آموزشی وجود داشته باشد که بتواند زمینه‌ای مناسب برای رشد علمی جهت خودکفایی علمی و سپس مرجعیت علمی ایران به ویژه در علوم استراتژیک باشد.
سوم، تجهیزات آزمایشگاهی و هوشمند کردن آموزش و مِتُدهای جدید آموزشی برای این مراکز نیازی جدی است. مجهز کردن مراکز آموزشی به این امور لازم است.
چهارم بازسازی و نوسازی مدارس باید در دستور کار قرار گیرد. هم اینک ۱۲۰۰ کلاس در استان ولایتمدار بوشهر نیاز به بازسازی و نوسازی دارند. باید همه‌ی خیّرین و مسئولین دست‌به‌دست هم داده و (این امر مهم را پیگیری کنند.) در این استان که غنی است، دارای نیروگاه اتمی است، تجارت الکترونیک است، دریچه پیشرفت ایران اسلامی است و نماد توسعه و پالایشگاه‌های بزرگ نفت و گاز و پتروشیمی است، نباید کلاس‌های آموزشی این چنین باشد. در یک پروژه پنج سالانه ان‌شاءالله تدبیری شود که مدارس استان یکی از بهترین مراکز آموزشی نه در سطح ایران بلکه منطقه گردد.
همکاری و هماهنگی مدرسه و خانواده، دانشگاه و دانشکده و خانواده یک ضرورت است. چرا که فراگیران، بخشی از زندگی خود را در خانه و بخشی دیگر را در مراکز آموزشی به سر می‌برند و باید هر دو مدیریت شود.
ششم، عنایت خاص به رفاه کادر آموزشی، اداری، مراکز شبانه‌روزی و بازنشستگان آموزش و پرورش و مراکز آموزشی است که یک نیاز مبرم است.
هفتم مشاوره و حاکمیت جوّ اخلاق و احترام متقابل بین فراگیران کادر آموزشی و معلمان است.
توهین به مقدسات دینی و اسلامی توسط جنایت‌کاران صهیونیسم بین‌الملل، آمریکا و فرانسه را محکوم می‌کنیم. صهیونیسم جهانی به دنبال جنگ صلیبی نوین جهانی و فرهنگی علیه اسلام است. جنگ صلیبی نظامی را تجربه کرده‌اند و شکست خورده‌اند و اینک به دنبال جنگ صلیبی فرهنگی هستند و بدانند که مرگ آن‌ها نزدیک است و طلوع جهان افروز اسلام را از افق ایران به زودی مشاهده خواهند کرد. بدانند که آنان در حال احتضار و مرگ خود هستند، هر چه بگویند و هر چه بکنند به ضرر آن‌ها تمام خواهد شد. بهترین کار برای جهان سلطه که مرگ محتومش نزدیک است، خوابیدن و در انتظار مرگ بودن است هرچه فعالیت کنند مرگ آن‌ها پیش و زودتر خواهد بود.
هفته حج و زیارت را نیز گرامی می‌داریم و از همه مسئولان محترم این امر و همه خدمتگزاران و تلاشگران تقدیر و تشکر می‌کنیم و امیدواریم حجِ همه‌ی حجاج عزیز مقبول و دعایشان مستجاب باشد.
خدایا ظهور در ظهور آقا امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) تعجیل بفرما.