نمازجمعه ۳۰ فروردین ماه ۹۲
«بسم‌الله الرّحمن‌الرّحیم»
شما عزیزان نمازگزار و به ویژه خودم را به مراعات تقوای الهی سفارش می‌کنم؛ چرا که تقوا بهترین زاد و توشه برای رستگاری اُخروی و برترین راه برای جلب محبت الهی در حیات دنیوی است.
در خطبه اول بنابراین گزارده‌ایم که از راه خدا سخن بگوییم؛ راهی که راه قرآن، راه انبیاء و سیره خاتم المرسلین محمدبن‌عبدالله (صلی الله و علیه‌وآله‌وسلم) است. راهی که روهرو آن، متنعم به عنایات الهی و سرانجام آن، بهشت برین و سعادت دنیوی و اخروی است.
راه خدا عبودیت است؛ عبودیت یعنی زندگی منطبق با مبانی دین، در اعتقاد، رفتار و اخلاق. جوهره عبودیت، ایمان است، ایمان یعنی اتعقاد و باور عمیق به خداوند و مبانی دین الهی، سیره پیامبر گرامی اسلام و حضرات معصومین (علیهم السلام) را مبنای زندگی قرار دادن و دنیا را فرصتی برای معماریِ شخصیت خود بر اساس دین خدا برای سعادت در دنیا و آخرت قرار دادن است.
در رابطه با ایمان، یکی از موضوعات مهم، ویژگی‌های انسان مؤمن است، که یکی از آن ویژگی‌ها، «دارا بودن اخلاق و اخلاق مداری» است، به ویژه اخلاق اجتماعی. یکی از فضائل اخلاق اجتماعی، داشتن روحیه و رویه‌ی خدمت و امدادرسانیِ اجتماعی به جامعه به ویژه در مواقع بحران است. انسان باایمان انسانی است که در زندگی خود، گذشته از اینکه فضا، هندسه و جغرافیای زندگی خود را مدیریت می‌کند، فضای پیرامونی و محیط اطراف خود را نیز نظر دارد و کوشش می‌کند که چالش‌ها و گرفتاری‌های آن جامعه را نیز برطرف کند. تنها به خود نمی‌پردازد بلکه نگاهش فراتر از خود است و به جامعه نیز نگاه دارد. این سیره‌‌ی رسول خدا (صلی الله و علیه‌وآله‌وسلم) و سفارشات قرآن کریم است، هدایت‌ها و ارشادهای حضرات معصومین (علیهم‌السلام) است.
به ویژه در مواقع بحرانی، گرفتاری و حدوث مصائب، انسان با ایمان فوراً در صحنه حاضر می‌شود و دست دیگران را می‌گیرد و نمی‌گذارد در چالشی که در جامعه ایجاد شده، او سقوط کند و دچار مشکلات عدیده‌ی زندگی شود. انسانی که ایمان دارد، دستگیر دیگران نیز هست؛ این طور نیست که به دور زندگی خود، سیمی خاردار بکشد و در درون این فضای بسته فکر کند، خود گرا باشد، خودپرست باشد و نگاهش به مشکلات دیگران نباشد.
زندگی انسان، سراسر گرفتاری است مانند مشکلات روحی و عاطفی، مشکلات اجتماعی و اقتصادی، مشکلات فرهنگی و سیاسی. انسانی که اهل ایمان است، گذشته از این که خود را بر موازین دین به سامان می‌رساند دیگران را نیز هدایت می‌کند، کمک می‌کند و چالش‌های پیش روی آنها را برمی‌دارد. در مواقعی که حوادث طبیعی ایجاد می‌شود مثل زلزله و سیل، او به مصیبت دیدگان و آسیب‌دیدگان یاری می‌رساند. در عرصه مشکلات اقتصادی، هر گاه می‌بیند که خانواده‌ای در جامعه دچار مشکلات اقتصادی است تا می‌تواند کمک می‌کند. در عرصه‌های هدایت و راهنمایی، هرگاه دید که فردی نیاز به راهنمایی دارد وارد صحنه می‌شود و او را راهنمایی می‌کند.
زندگی انسان، سراسر میدان مشکلات است، این طبیعی است و گرفتاری‌های زندگی، عمومی است. هر کس به شکلی گرفتار است لذا همگان به یاری دیگران، به کمک دیگران و به دستگیری دیگران نیاز دارند. اگر زلزله می‌آید، خودِ زلزله یک حادثه‌ای است که در درون خود، امتحان الهی است. آنان که فوت می‌کنند معجور هستند، آن‌هایی که می‌مانند آسیب می‌بینند، هم معجور هستند و هم مورد امتحان؛ و مردمی هم که آسیب ندیده‌اند برای آنها هم امتحان است، که آیا به کمک و خدمت به آن عزیزان می‌پردازند یا خیر؟ برای همگان به شکلی امتحان و زمینه و بسترِ اَجر و پاداش است. این مسئله نیز چیز جدیدی نیست از ابتدای تاریخ جهان تاکنون این چنین بوده است:
«اِنْ یَمْسَسْکُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ وَتِلْکَ الْأَیَّامُ نُدَاوِلُهَا بَیْنَ النَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَیَتَّخِذَ مِنْکُمْ شُهَدَاءَ»[۱]
«اگر مشکلی به شما رسید، سابقین هم همین طور بوده‌اند، مشکلات را می‌دیدند، زلزله را می‌دیدند، سیل را می‌دیدند، برای آنها هم حادث شده است. این ایام و این گرفتاری‌ها در بین مردم متداول است، این طور نیست که بی‌نظیر باشد و حتی کم‌نظیر. این گذشته از اینکه یک عامل طبیعی است و باید مراقب بود در این فضا شرایط زندگی یک شرایط بسیار ویژه باشد، خانه‌ها مستحکم یا در گسل‌ها نبود و اگر احیاناً این چنین شد، این یک امتحان الهی است، بدین خاطر که خداوند معلوم بدارد این حوادث؛ خداوند معلوم بدارد که چه کسانی مؤمن هستند، چه کسانی اهل ایمان هستند، چه کسانی راضی به رضای خدا هستند، چه کسانی صبر و شکیبایی خود را نمی‌شکنند و یا بالعکس، ایمان خود را از دست می‌دهند، صبر خود را از دست می‌دهند، و خداوند شهیدانی در این راه و در این مسیر برمی‌گزیند و گواهانی می‌شوند برای بزرگی و بزرگواریِ ایمان خود و صبر و شکیبایی».
پس بنابراین، حوادث مثل زلزله و سیل یک حادثه طبیعی است، باید مراقبت کرد که آسیب دیده نشود و اگر آسیب دیده شد، یک امتحان الهی برای همه است. در این راه برای آن عزیزانی که آسیب دیده‌اند امتحان جانی، مالی، ایمانی و شکیبایی است و اجر؛ و برای کسانی که در آن جغرافیای آسیب نبوده‌اند امتحان است که آیا به یاری برادران و خواهران خود می‌شتابند یا خیر؟
روزی لقمان به فرزندش این چنین گفت:
«یا بُنَیَّ! الذَّهَبُ وَ الفِضَّهُ یُختَبَرانِ بِالنّارِ و المُوْمِنُ یُختَبَرُ بالبَلایا»
«اگر بخواهند آلیاژ طلا و نقره را تشخیص بدهند که دارای چه مقدار خلوص هستند آنها را با آتش امتحان می‌کنند، اما انسان مؤمن، با بلا امتحان می‌شود که خلوص پیدا کند و عیار او مشخص شود».
پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله علیه‌وآله‌وسلم) در رابطه با خدمت به برادران مؤمنِ خود و امدادرسانی و کمک، این چنین فرموده‌اند:
«خصلتان لیس فوقهما من البر شیء الایمان بالله و النفع لعباد الله، و خصلتان لیس فوقهما من الشر شی ء:الشرک بالله و الضر لعبادالله»[۲]
«دو ویژگی است ویژگی‌های نیک، فضیلت و خوب که بالاتر از آنها چیزی نیست: اول، ایمان به خدا و دوم، خدمت به مردم. دو ویژگی هم هست که بالاتر از آن در بدی چیزی نیست: یک، شرک به خدا و دوم، ضرر زدن به مردم، خدمت نکردن به مردم».
باز فرمودند:
«مَنْ أصْبح لا یَهْتمُّ بِأمورُ الْمسلمینَ فَلیْس منهم و من سَمِعَ رَجلاً یُنادی یا لَلْمسلمینَ فَلم یُجبه فلیْسَ بِمًسلمٍ»[۳]
«هر کس روزگار بگذراند و هیچ اهتمامی، توجهی و نگاهی به امور مسلمین نداشته باشد و فقط به فکر خود باشد این مسلمان نیست؛ نماز بخواند، روزه بگیرد همه کار بکند اما همه زندگی‌اش به فکر خودش باشد، به فکر مردم نباشد، به فکر آسیب‌دیدگان نباشد، به فکر زلزله‌زدگان نباشد، به فکر سیل‌زدگان نباشد، به فکر همسایه نباشد، به فکر فرزندش نباشد، فرزند به فکر پدر و مادرس نباشد، به فکر خویشان نباشند، این رویه اسلامی ندارد. اگر مسلمانی یا شخصی شنید که فردی فریاد می‌زند ای مسلمین مرا کمک کنید اما اجابت نکرد، او مسلمان نیست».
ساحت مقدس حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) می‌فرمایند:
«مَنْ نَفَّسَ کُرْبَهَ مُؤْمِن، فَرَّجَ اللهُ عَنْهُ کَرْبَ الدُّنْیا وَالاْخِرَهِ»[۴]
«هر کس گرفتاریِ یک انسان مؤمن را برطرف کند که بتواند در زندگی یک نفسی بکشد، زندگی برای او آسان شود، خداوند گرفتاری‌های او را در دنیا و آخرت برطرف می‌کند».
یک کمک انسانی که انسانی کمک می‌کند به دیگران، با محدوده خاصی که دارد، به مقدار توانش به دیگران کمک می‌کند اما خداوند در پاسخِ این کمک، خدایی به او کمک می‌کند هم در دنیا و هم در آخرت.
امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرمایند:
«مَن کانَ حاجَهِ أخیهِ المُسلِمِ کانَ اللهُ فی حاجَتِهِ ما کانَ فی حاجَهِ أخیهِ»[۵]
«هر کس در فکر رفع گرفتاری برادر مسلمانش است خدا هم در مقام برآوردن حاجتش بر می‌آید، تا آن مقداری که در رابطه با برادرش کوشش می‌کند و رفع گرفتاری او کند، خدا هم به همان مقدار رفع گرفتاری او می‌کند اما او انسانی کمک می‌کند ولی خدا، خدایی جواب می‌دهد».
بنابراین انسان مؤمن، انسانی است که در زندگی، خودگرا نیست، خودپرداز نیست، تنها به فکر خویش نیست، با تمام وجود در خدمت جامعه به ویژه مستمندان، فقرا و آسیب‌دیدگان است و اگر این چنین نباشد باید در اسلامیّت و ایمان خود شک کند.
خدایا همه ما را متنعم به خدمات اجتماعی بدار …
خطبه دوم
«بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم»
شما عزیزان نمازگزار به ویژه خودم را به مراعات تقوای الهی سفارش می‌کنم چرا که تقوا کلید رستگاری و طریق جلب عنایات ویژه الهی است.
در خطبه دوم پیرامون چند موضوع به اختصار سخن می‌گوییم:
مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه‌ای (دامت برکاته العالیه) در دیدار با فرماندهان، کارکنان، پایگاه‌های بسیج شهرک‌های سازمانی نظامی و برخی از خانواده‌های گران‌قدر آنان، سخنان مهمی درباره ارتش جمهوری اسلامی ایران ایراد فرمودند که به بخشی از آن اشاره‌ی تحلیلی می‌کنم:
آن حضرت فرمودند که ارتش جمهوری اسلامی ایران، مایه افتخار، مردمی، علمی، اعتقادی، دارای ابتکارات گوناگون و آزموده شده است. یعنی ارتش جمهوری اسلامی ایران ارتشی است که در تمامی عرصه‌ها مایه افتخار است. در طول تاریخ ایران، هیچ‌گاه ایران ارتشی اینچنین مقتدر، با ایمان، شجاع، دانش‌بنیان، دارای تجهیزات به روز نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و قدرت بالای میدانی و حسن ابتکارات گوناگون نظامی نبوده است. بنابراین این ارتش مایه افتخار و مایه عزت ایران و اسلام است. صمیمانه تقدیر و تشکر می‌کنم از نیروهای مسلح به ویژه ارتش گران‌قدر، بسیج و سپاه مستقر در استان که همگان مایه عزت و افتخار این استان نیز هستند.
و همچنین معظم له فرمودند که تمدن غرب به واسطه‌ی تناقض‌گویی‌ها، بی‌منطقی‌ها، زورگویی‌ها و بی‌اعتنایی‌ها به اصول انسانی در معرض سقوط و سرنگونی قرار گرفته است. اگر یک تمدن اینچنین باطل باشد و اینچنین در درون خود دچار انحطاط و انحراف باشد، مبتلا می‌شود به تناقض، بی‌منطقی، زورگویی، فاصله از اصول انسانی، و بالطبع دچار آشوب در درون، اعتراضات از برون و بعد از چندی گرفتار سقوط خواهد شد و جامعه‌ی غرب هم‌اینک دچار این بحران شده است و به زودی ما انشاءالله سقوط سردمداران استکبار جهانی و جهان سلطه را در جهان خواهیم دید.
دومین موضوعی که مطرح می‌کنند تقدیر، تشکر و قدردانی از همه عزیزانی است که در حادثه دلخراش زلزله منطقه دشتی، بسیار کوشیدند. یک حماسه‌ی امدادرسانی ایجاد کردند و با وحدت، الحمدالله در همان ساعات اولیه خود را به منطقه زلزله زده رسانند و با تمام وجود، خدمتگزار آن عزیزان شدند. اما چند نکته است که قابل توجه مردم و مسئولین است، من از مردم عزیز هم تشکر می‌کنم و هم درخواست دارم که کمک‌رسانی خود به آن عزیزان را قطع نکنند، تا می‌توانند آنها را جزء پیکره‌ی خانواده خود بدانند. آنها عزیزان ما هستند، هم استانی‌های ما هستند، در کنار ما زندگی می‌کنند، جزیی از پیکره وجود ما هستند، با تمام وجود در خدمتشان باشید. فصل گرما است، به زودی ماه مبارک رمضان است، سختی‌های بسیار است، نکند شور امدادرسانی هفته اول و ده روز اول باشد و بعد فروکش کند، و مردم عزیز ما با تمام وجود در خدمت آن عزیزان هستند. وقتی ما به منطقه بم کمک می‌کنیم، به کشورهای دیگر کمک می‌کند استان بوشهر، قطعا به هم استانی‌های خود به حد اولی کمک خواهد کرد.
دومین نکته در رابطه با مسئولین عزیز است که ضمن تشکر از زحمات، کوشش کنند در رابطه با اسکان موقت این عزیزان و تأمین اقلام و اموری که هم‌اینک نیاز دارند، مثل سرپناه، وسایل خنک‌کننده، آب، غذا، مسجد، فضاهایی که برای یک زندگی آباد مورد نیاز است، تلاش کنند و انشاءالله مسئله به زودی به سرانجام برسد که در حال حاضر آن عزیزان در فضای بسیار گرمی زیر چادر به سر می‌برند. تلاش کنند و می‌بینم که تلاش می‌کنند، و مدیریت در توزیع اقلام عنایت داشته باشند، از روحانیت عزیز می‌خواهم که مرتب به آنجا سر بزنند، برنامه‌ریزی داشته باشند، در خدمت این مردم باشند، الان فصل نشان دادن ایمان خود و درجه خلوص و خدمت‌رسانی است، الان وقت این است، این امتحانی است برای همه ما.
نکته دیگری که در این رابطه وجود دارد این است که در مصوبات دولت که تلاش کرده‌اند منازل یک حدودی برای آن درست کرده‌اند حدود ۶۰ متر؛ این عزیزان نوعاً دارای خانه‌های وسیعی بوده‌اند، من تقاضا دارم که اندازه مساحت خانه‌ها بیشتر شود و با نگاه معماری خودِ منطقه و استحکام سازی مهندسی انشاءالله عنایت کنند و ساخته شود. این طور نشود که یک خانه‌ای که مثلا ۱۲۰ متر یا ۲۰۰ متر بوده است در آن فضای روستایی، ۶۰ متر برای آن گذاشته شود، عنایت کنند، توسعه بدهند و خود مردم هم کمک می‌کنند.
نکته دیگری که هست که خیلی بنده را آزرده کرده، جشنی است که در تهران در رابطه با تقدیر از اعضای ستاد تسهیلات سفرهای نوروزی گرفته شده است. ایران الان عزادار است، زلزله بخش‌هایی از ایران را تحت تأثیر قرار داده است، خانواده‌ها هنوز زیر چادر به سر می‌برند، بچه‌ها سر ظهر گرمازده می‌شوند. صحیح است که هزینه بسیار زیادی به صرف منابع انسانی و امکانات مادیِ بسیاری خرج شود برای تقدیر در رابطه با کسانی که در سفرهای نوروزی زحمت کشیده‌اند؟ خود آنها هم راضی نیستند، مردم ما عزادار هستند و از آن طرف این پول مناسب است که خرج زلزله شود، خرج این عزیزان شود، و شنیده‌ام از استان بوشهر هم که یک استانی است که ما عزای عمومی اعلام کردیم با این شرایط خاصی که در منطقه است گروهی تشریف برده‌اند، این صحیح نیست، این از مصادیق اسراف است. چقدر مناسب بود آن هزینه‌ها خرج مردم محروم می‌شد، خرج این عزیزان زلزله زده می‌شد. به جای اینکه وام به این‌ها می‌دادند مقداری وام بلاعوض از این پولِ جشن به این عزیزان داده می‌شد، در هر صورت با عدالت و منطق سازگار نیست.
روز دوشنبه سالروز تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و همچنین سالروز انقلاب فرهنگی است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران نماد ولایتمداری، فرهنگ دینی، مقاومت، شجاعت، ایمان، تقوا، اخلاق، شهادت‌طلبی و تلاش در عرصه توسعه و پیشرفت است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و بسیج، مایه افتخار ایران اسلامی هستند و هم‌اینک نیز در کنار نیروهای مسلحِ دیگر، ارتش و سپاه، همدل و در کنار هم در خدمت این عزیزان هستند در مناطق زلزله زده شده.
انقلاب فرهنگی، اساس انقلاب ما است و من صمیمانه از شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکر می‌کنند که مصوبات بسیار خوبی داشته‌اند و امیدوارم انشاءالله با ایجاد قرارگاه‌های اجرایی و عملیاتی، آن مصوبات و آن برنامه‌ها انشاءالله در سطح ایران به ویژه استان‌های مرزی اجرا شود.
روز چهارشنبه سالروز حضرت ام‌البنین و همچنین روز تکریم مادران و همسران شهدا است. حضرت ام‌البنین در تاریخ اسلام و شیعه نقشی بسیار حیاتی و حساس دارد، او بعد از حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) خانه امیرالمؤمنین (علیه السلام) و فرزندانش را مدیریت کرد و فرزندانی در دامان خود پرورش داد که حضرت اباالفضل العباس (علیه السلام) یکی از آنها است که نماد ولایتمداری است. من از همه مراکز فرهنگی تقاضا دارم که این روز را گرامی بدارند و مساجد و حسینیه‌ها با برپایی سوگواری، بیان عظمت آن بانو که برای زنان الگویی است بیان فرمایند.
روز پنجشنبه سالروز شکست حمله نظامی آمریکا به ایران در صحرای طبس است. این یک نشانه‌ای بود از عظمت خدا و عنایت خدا به ایران برای جهان سلطه؛ و الان نیز اعلام می‌کنیم اگر کسی بخواهد، اگر جهان سلطه، آمریکا و کشورهای اقماری آن، بخواهند به ایران اسلامی حمله کنند سرنوشتی چون شکست طبس در انتظار آنها خواهد بود.
خداوند بنابراین گذاشته است که از نظام ایران اسلامی، کشور اسلامی، کشور ولایت و کشور اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) اینچنین حراست و حفاظت کند. بی‌تردید حادثه‌ی طبس این طور نیست که یک بار باشد اگر آمریکا بخواهد، اسرائیل بخواهد، دیگر کشورها بخواهند به ایران حمله کنند همان سرنوشت را خواهند داشت.
خدایا در ظهور آقا امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) تعجیل بفرما …
[۱] . سوره آل عمران (۳)، آیه: ۱۴۰.
[۲] . میزان الحکمه با ترجمه فارسی، ج ۶، ص ۲۶۹۶، ح ۹۲۳۳.
[۳] . کافی، ج۲، ص ۱۶۴؛ وسائل، ج۱۱، ص ۵۵۹ و ۵۶۰.
[۴] . مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۴۱۶، ح ۱۳.
[۵] . امالی شیخ طوسی، ص ۹۷، ح ۱۴۷.