نمازجمعه ۲۵ فروردین ماه ۹۱
خطبـه اول
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
تقوا بهترین زاد و توشه برای سعادت اخروی است.
همه‌ی شما نمازگزاران عزیز به ویژه خودم را به مراعات تقوای الهی سفارش می‌کنم چرا که تقوا بهترین زاد و توشه برای سعادت اخروی و برترین راه برای جلب محبت الهی در حیات دنیوی است.
یکی از ویژگی‌های انسان مؤمن، اخلاق‌مداری است. انسان مؤمن، دارای فضائل اخلاقی در تمامی ابعاد آن است. اخلاق دارای ابعادی است: اخلاق فردی، خانوادگی، اجتماعی و کاری، که یکی از مهمترین این ابعاد، اخلاق اجتماعی است. انسان مؤمن دارای فضائل اخلاقیِ اجتماعی است، وجودش در جامعه موجب امنیت، آسایش، معنویت، رشد و ارائه کمال است. انسان باایمانِ اخلاقی، ستاره ای درخشان در محیط اجتماعی خود است، یک هدیه الهی است، مردم در کنار او متنعّم به فضائل اخلاقیِ او می‌شوند و با الگوگیری از او، راه و رسم اخلاقی را در می‌یابند.
اخلاق همسایه داری یکی از ویژگی های اخلاق اجتماعی است.
یکی از ویژگی‌های اخلاق اجتماعی، اخلاق همسایه داری است. نزدیک‌ترین محیط اجتماعی به زندگی یک انسان، همسایه است. چنان نزدیک است که سایه‌ی خود و خانه‌اش در زندگی انسان قرار دارد و همچنین سایه انسان و خانه‌اش بر او قرار دارد، و به تعبیر دیگر، همسایگان یک سایه دارند لذا به آنها همسایه گفته می‌شود یعنی این قدر به هم نزدیک هستند و این‌قدر در محیط پیرامونی و جغرافیای زندگی قریب به هم هستند گویا یک تن هستند و یک سایه دارند به همین خاطر به آنها همسایه گفته می‌شود.
همسایه داری یک فریضه است.
در متون فاخر دینی، قرآن و روایات، پیرامون همسایه‌داری به عنوان یک فریضه و یک بُعد از ابعاد متعالیِ اخلاقی سفارش‌های بسیاری شده است، «وَاعْبُدُواْ اللّهَ وَلاَ تُشْرِکُواْ بِهِ شَیْئاً وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا وَبِذِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینِ وَالْجَارِ ذِی الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ»[۱] ای انسان‌ها، عبادت خدا کنید به او شرک نورزید، به پدر و مادر نیکی کنید، به خویشاوندان، یتیمان و مستمندان، همسایه‌های خویشاوند و همسایگانی که خویشاوند نیستند این‌ها هم در ردیف پدر و مادر هستند، خداوند می‌فرماید که انسان باید نسبت به یتیمان، مساکین، خویشان و همسایگان چه اقوام باشند و چه اقوام نباشند نیکی کند.
خاتم الانبیاء محمد مصطفی (ص) می‌فرمایند: «احسن مجاوره من جاورک، تکن مؤمنا»[۲] اگر می‌خواهی مؤمن باشی، حُسن هم‌جواری با همسایه خود داشته باش. چنان همسایه مهم است که حضرت صدیقه طاهره (سلام‌الله‌علیها) می‌فرماید: «الجار ثم الدار»[۳] اول همسایه بعد خود. امام رضا (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «عَلَیْکَ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ الْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ حُسْنِ الْجِوَارِ»[۴] تقوای الهی را مراعات کنید، نزدیک گناه نشوید و کوشش در راه خدا کنید، امانت‌دار باشید، راست‌گو باشید و با همسایگان از در مهر و مهربانی در آئید.
رسول خدا (ص) می‌فرماید به همسایه‌داری سفارش بسیار کرده است. امیر مؤمنان در وصیت خود به امام حسن و امام حسین (علیهما‌السلام) می‌فرمایند: «اللَّهَ اللَّهَ فِی جِیرَانِکُمْ فَإِنَّهُمْ وَصِیَّهُ نَبِیِّکُمْ مَا زَالَ یُوصِی بِهِمْ حَتَّى ظَنَنَّا أَنَّهُ سَیُوَرِّثُهُمْ»[۵] تقوای الهی را مراعات کنید، در رابطه با همسایگان خود خدا را در نظر بگیرید زیرا همسایه داری و مراعات حق همسایه، سفارش پیامبر شماست، رسول خدا دائماً به همسایه داری سفارش می‌کرد، تا این که ما گمان کردیم که پیامبر اعلام می‌کند که همسایه از همسایه هم ارث می‌برد. این قدر پیامبر سفارش می‌کردند.
با همسایه، با اخلاق عالیه معاشرت کنید.
به همین خاطر است که همسایه داری یکی از ابعاد مهم اخلاق اجتماعی در جامعه است و انسان مؤمن باید حقوق همسایه را مراعات کند و با اخلاق عالیه با او معاشرت نماید. در حدیث است که همسایه داری به این نیست که او را اذیت نکنی و احترام کنیم حتی بالاتر از این، اگر تو را اذیت کرده تحمل کنی، این‌قدر همسایه داری مهم است. رسول خدا (صلی‌الله علیه‌وآله‌وسلم) می‌فرمایند: «مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ فَلاَ یُؤْذِ جَارَهُ»[۶] هر کس ایمان به خدا و ایمان به آخرت دارد نباید همسایه خود را اذیت کند. باز می‌فرمایند: «ما اقرَّ بى مَنْ باتَ شَبْعانَ و جارُهُ المسلم جائِعٌ»[۷] کسی که شب سیر بخوابد و همسایه مسلمان او گرسنه باشد این شخص ایمان به من نیاورده است. «مَنْ مَنَعَ الْماعُوُنَ جارَهُ مَنَعَهُ اللهُ خَیْرَهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ»[۸] هر کس مایحتاج زندگی همسایه‌اش که نیاز دارد را به او ندهد مثلاً همسایه به درِ خانه بیاید یا فردی بداند که همسایه‌اش دچار مشکلات ضروری زندگی است و به او کمک نکند، خداوند هم خیر و برکتش را در روز قیامت از او منع می‌کند.
در رابطه با اینکه همسایگان چه حوزه و حیطه‌ای دارند، رسول خدا (ص) می‌فرماید: «کُلُّ اَرْبَعِینَ داراً جِیرانٌ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ وَ عَنْ یَمِینِهِ وَ عَنْ شِمالِهِ»[۹] چهل خانه اطراف خانه‌ی انسان، این‌ها همسایه انسان هستند. به همین خاطر انسان باید در محیط زندگی، همسایه دار خوبی باشد.
سفارشات ویژه اسلام در مورد همسایه:
روایات زیادی در این رابطه آمده که مجموعه‌ای از آن روایات این‌گونه است که حق همسایه و تحمل مشکلات آنها بسیار سفارش شده است و باید انسان در محیط زندگی چنان رفتار کند که گویا همسایگان فرزندان، برادران و خویشان نزدیک او هستند. در روایات و مجموعه‌ای از روایات است که امام سجاد (علیه‌السلام) و رسول خدا (صلی‌الله علیه‌وآله‌وسلم) نکات ظریفی در این رابطه بیان کرده‌اند که من به تعدادی از این سفارش‌ها اشاره می‌کنم:
فرموده‌اند: اگر همسایه از تو کمک خواست او را کمک کنید، اگر قرض خواست به او بدهید، اگر نیازمند شد نیازمندی او را برطرف سازید، اگر دچار مصیبت شد او را تسلیت گوئید و او را یاری کنید، اگر خیری به او رسید به او تبریک بگویید و خوشحال باشید، اگر مریض شد او را عیادت کنید، اگر فوت کرد در تشییع جنازه او شرکت کنید، اگر خواستی خانه‌ات خود را وسعت دهی چنان کن که خانه‌ات مزاحم خانه همسایه نباشد مگر اینکه او راضی باشد، اگر غذا یا میوه‌ای خریدی به او تعارف کنید و به او نیز هدیه بدهید و اگر نمی‌توانی و مقدار آن کم است و میوه‌ای است که او یا فرزندان او به آن میوه علاقه‌مند هستند پنهانی این کار را انجام دهید، اگر فرزند شما به کوچه رفت چنان برود که دل فرزند همسایه نسوزد و همچنین در امر لباس، پوشاک و تغذیه او نیز چنین است، در خانه‌ات چنان زندگی کن که همسایه تو ناراحت نشود از این که چون همسایه ندارد، حتی بوی غذا نباید چنان باشد که اگر همسایه‌ای فقیر است دل همسایه بسوزد، در حضور او، احترامش کن و در غیاب او، آبروی او را حفظ کن، به دنبال عیب‌های او نباش، بدی‌های او را بپوشان، او را خیرخواهانه نصیحت و راهنمایی کن، در سختی‌ها او را رها نکن، از لغزش‌ها و خطایای او درگذر، و بزرگوارانه با او معاشرت کن. این اخلاق اسلامی است، کدام دین، کدام مکتب و کدام روش در سلوک‌های اخلاقی، انسان را این چنین به اخلاق اجتماعی هدایت می‌کند. انسان مؤمن، انسانی است که در محیط اجتماعی دارای اخلاق اجتماعی است که یکی از آن موارد، همسایه داری است.
خدایا ما را متنعم به اخلاق اجتماعی کن …
خطبـه دوم
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
تقوا کلید رستگاری است.
شما عزیزان نمازگزار به ویژه خودم را به مراعات تقوای الهی سفارش می‌کنم چرا که تقوا کلید رستگاری و طریق جلب محبت الهی در حیات دنیوی و اخروی است.
در خطبه دوم پیرامون چند موضوع به اختصار سخن می‌گوییم.
ارتش جمهوری اسلامی ایران با روحیه ولایتمداری در تاریخ ایران و اسلام بی‌نظیر است.
روز سه‌شنبه بیست و نهم فروردین، روز ارتش جمهوری اسلامی ایران است. ارتش، حافظ نظام اسلامی و کیان میهن است. نیروهای مسلح، مایه اقتدار و ضامن امنیت و آسایش کشور می‌باشند. ارتش جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن ایمان، تقوا و اخلاق اسلامی، با روح ولایتمداری و قدرت و پیشرفت در عرصه‌های مختلف نظامی، ارتشی بی‌نظیر در تاریخ ایران و اسلام است. در تمامی عرصه‌های نرم‌افزاری نظامی و تولید سخت‌افزارهای پیشرفته و الکترونیکی، چنان دارای شاخصه‌های رشد شده است و در حوزه عملیات میدانی و مدیریت دفاعی در همه سطوح دریایی چه سطحی و چه زیر سطحی، زمینی، هوایی و پدافند که تمامی نیروهای متخاصم، اقتدار نیروهای مسلح و ارتش را که می‌بینند به خود می‌لرزند و تهاجم به ایران اسلامی را به فکر خود راه نمی‌دهند.
نیروی زمین به رهبری امام خامنه‌ای (دامت برکاته) سرفصل نوینی در حوزه نیروهای مسلح در منطقه و جهان رقم زده است.
هم‌اینک نیروی زمینی جمهوری اسلامی ایران با اقتدار در همه حوزه‌های کاری، نیروی دریایی راهبردی در تمامی میدان‌های رزم چه سطحی، چه زیر سطحی و چه حضور در آب‌های بین‌المللی، نیروی هوایی عزیز و گران‌قدر با خودکفایی در عرصه تولید جنگ‌افزارها و مدیریت هوا و فضا، پدافند مقتدر در اشکال مختلفِ سطوح پدافندی در کنار سپاه عزیز به فرماندهی فرمانده کل قوا حضرت امام خامنه‌ای (دامت برکاته العالیه) سر فصل نوینی در حوزه‌ی نیروهای مسلح در منطقه و جهان رقم زده‌اند. این روز را گرامی می‌داریم و به همه این عزیزان و خانواده‌های محترم آنها تبریک گفته و یاد و خاطره شهدا و امام شهدا به ویژه شهدای ارتش را گرامی می‌داریم.
اشتغال یکی از مهمترین عوامل پیشرفت اقتصادی در عرصه تولید ملی و کار و سرمایه ایرانی است.
نکته دیگری که قابل توجه است مسئله اشتغال است. اشتغال یکی از مهمترین عوامل پیشرفت اقتصادی در عرصه تولید ملی و کار و سرمایه و افزایش ثروت یک نظام است. اشتغال یک فرایند بسیار دقیق اقتصادی است که باید اندیشمندانِ اقتصاد، پیرامون آن بیاندیشند و در مسیری که ایجاد تولید ملی است ثروت و کار مولّد ایجاد کند و فضا برای زندگی با آرامش و آسایش برای شخص و جامعه مهیا می‌کند تدبیر کنند.
شغل‌های طراحی شده برای جوانان مولّد و پایدار باشد.
این که ما بدون تدبیر بگوییم که امسال در فلان استان چند هزار شغل ایجاد می‌کنیم هیچ فایده‌ای ندارد. من از مسئولین تقاضا دارم که با توجه به شعاری که مقام معظم رهبری داده‌اند که تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی است در استان غنی و با قابلیت‌های بالای بوشهر بنشینند، نخبگان و دانشوران عرصه اقتصاد، طراحی اشتغال مولّد و پایدار کنند نه اینکه جوانان چند روز سر کار روند و با اتمام آن پروژه بیکار شوند. طراحی دقیق کنند، در استان بوشهر باید پالایشگاه نفت زده شود، پتروشیمی‌ها گسترده شود، مراکز فنی و حرفه‌ای گسترده شود، اولویت با مردم و عزیزان این استان در استخدام باشد و این را به شکل جدی مراعات کنند.
استان بوشهر در عرصه انرژی هسته‌ای ظرفیت گسترش نیروگاه‌ها را دارد، نیروگاه‌های هسته‌ای را در بوشهر گسترش دهند، پژوهشگاه بزرگ دانش هسته‌ای از تهران به بوشهر آید، مدارس آموزش و پرورش هسته‌ای در بوشهر استقرار پیدا کند، تجارت به شکل الکترونیک با حمایت از سرمایه گذار، توسعه پیدا کند و همچنین شیلات و کشاورزی ما.
مسئولین قدر فرصت را بدانند و با بلند نظری و آینده نگری به مردم خدمت کنند.
مسئولین، خداوند به شما یک فرصت داده است که در استانی که خاکش از جنس طلا است، مردمانش بی‌نظیر هستند، همواره در تاریخ اسلام، مردمان استان بوشهر به عنوان مردمانی متدیّن، مقاوم، پایدار و خادم دین و ایران مشهور بوده‌اند، از این فرصت استفاده کنید و با بلند نظری و آینده نگری، برای این استان طراحی کارآمد داشته باشید.
رفع محرومیت و مظلومیت از استان بوشهر بر مسئولین واجب است.
مسئولین، برای استان بوشهر رفع محرومیت و مظلومیت یک واجب است. خداوند به شما توفیق داده است از این توفیق استفاده کنید، با یک برنامه دانش بنیان، با نگاه فرهنگی و ولایی و با برنامه‌ریزی‌های دقیق در عرصه آمایش و توسعه، این استان را طراحیِ توسعه کنید و از این جوانان و از این مردم هم قدرشناسی کنید و هم استفاده کنید.
معماری استان بوشهر یک معماری ویژه با دانش بالای سازه است.
در رابطه با معماری در بوشهر کار بسیار بزرگی در آستانه انجام است، امیدوارم ان‌شاءالله مسئولین در عرصه معماری استان که یک معماری بسیار ویژه است و «کارگاه‌های معماری ایران از پنجره بوشهر در هفته آینده» در بوشهر داریم ان‌شاءالله استفاده کنند و به معماری بوشهر به عنوان یک معماری سنتی با دانش بالای عرصه‌ی سازه، فضاهای استان را مدیریت معماری کنید.
تأسیس پالایشگاه نفت با ظرفیت صد هزار بشکه در استان بوشهر.
البته این خبر را هم به شما بدهم در نشست‌هایی که با رئیس سازمان انرژی هسته‌ای و با معاونت وزیر نفت در امور پالایشگاه‌ها داشتم، قول تأسیس یک پالایشگاه به ظرفیت صد هزار بشکه در استان جهت مطالعه، و گسترش نیروگاه اتمی و آوردن پژوهشگاه هسته‌ای در بوشهر داده‌اند که ان‌شاءالله امیدواریم محقق شود.
مردمان بوشهر شایسته‌ی هر نوع خدمت هستند و به همین خاطر من از همه مسئولین تقاضا دارم هر چه می‌توانند در توسعه و پیشرفت این استان تلاش کنند.
خدایا در ظهور آقا امام زمان (عج) تعجیل بفرما …
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»