نمازجمعه ۲۱ مرداد ماه ۹۰

خطبـه اول

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم

شما عزیزان نمازگزار، به ویژه خودم را به مراعات تقوای الهی سفارش می‌کنم چرا که تقوا بهترین زاد و توشه برای سعادت اخروی، و برترین راه برای جلب عنایات الهی در حیات دنیوی است.

ماه مبارک رمضان فرصت آسمانیِ خداوندی است برای جبران گذشته، خودسازی، بازسازی و ارتقای معنوی خویش و آفرینش سعادت و رستگاری برای آینده. ماه مبارک رمضان مدرسه‌ی معرفت و معنویت است که خداوند با یک برنامه ویژه دینی می‌خواهد انسان را به قله محبوبیت الهی رهنمون کند، چرا که ماه مبارک رمضان ماه تقوا است، «یا أیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى‏الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» ای  مؤمنان، ماه مبارک رمضان بر شما واجب شده، چنان‌که بر پیشینیان نیز واجب بوده، برای اینکه شما به تقوا و تقوا پیشه‌گی دستیابید و می‌دانیم کسی که اهل تقوا شد محبوب خداوند می‌شود، «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ».

ماه مبارک رمضان اعمال بسیار دارد، اما امیر مؤمنان علی بن ابی‌طالب (علیه السلام) از رسول خدا (صلی‌ الله ‌علیه‌ و آله و سلم) پرسیدند: یا رسول‌الله، برترین عمل در ماه مبارک رمضان چیست؟ بیان داشتند: «الورع عن محارم الله» برترین کار در ماه مبارک رمضان این است، اجتناب از معصیت و دوری از ارتکاب گناه. گناه در ماه مبارک رمضان یعنی فرصتِ معنویت، کمال و محبت خدا را از دست دادن، ماه مبارک رمضان جعل شده است برای اینکه انسان با عبودیت خدا به کمال برسد و انسانی که در این ماه گناه می‌کند یعنی تمام مواهب و هدایای الهی که خداوند نصیب او کرده است را چشم می‌پوشد، قبول می‌کند، نمی‌پذیرد و خود را در این ماه الهی دور از باران رحمت خدا قرار می‌دهد.

تمامی ثواب ها، تمامی برکات، نعمات و غفران الهی در ماه مبارک رمضان مترتب بر این معنا است که انسان در این ماه گناه نکند، یک ماه گناه نکند تا گناه نکردن روحیه و رویه او شود، سجیه‌ی او شود، اهل تقوا و محبوبیت الهی گردد تا در دیگر ماه ها نیز این‌چنین باشد، به همین خاطر است برترین و بهترین عمل در این ماه، پرهیز از گناه است و این پرهیز از گناه، عادت خود کردن، روحیه و رویه خود کردن و سیره عملی و رفتاری خود نمودن برای این ماه و دیگر ماه‌ها است. اگر ما بتوانیم در ماه مبارک رمضان چنان کنیم که میل به گناه و روحیه گنه کاری از خود دور کنیم قطعاً برکات الهی نصیب شده و نعمات الهی در شب قدر و در دیگر لیالی و ایام ماه مبارک رمضان نصیب انسان می‌شود.

گناهان ابزاری دارند، برخی از گناهان ابزار آن‌ها چشم است که در هفته قبل گناهانی که توسط چشم صورت می‌گیرد بیان شد و در این خطبه پیرامون گناهانی سخن می‌گوییم که توسط زبان صورت می‌گیرد که بیشترین گناهان انسان از همین ابزار است. رسول خدا محمدبن‌عبدالله (صلی‌الله‌علیه‌وآله وسلم) می‌فرمایند: «أکثَرُ خَطایَا ابنِ آدَمَ فی لِسانِهِ» بیشتر خطاهای بنی‌آدم و انسان در زبانش است، این زبان چنان بلایی به روز انسان می‌آورد که نه در دنیا می‌تواند زندگیِ آرامی داشته باشد و نه در آخرت متنعّم به نعمات بهشت. یکی از مهم‌ترین نعمت‌های خدا به انسان همین زمان است به همین خاطر در آیاتی می‌گوید: این نعمتی است که ما به شما دادیم «الم نجعل له عینین و لساناً و شفتین» آیا این ما نیستیم که برای انسان دو چشم داده ایم، زبان داده‌ایم، دولب داده‌ایم، خداوند می‌فرماید که ما انسان را آفریدیم «خَلَقَ الْإِنْسَانَ عَلَّمَهُ الْبَیانَ» ما انسان را آفریدیم و به او تعلیم سخن دادیم.

بنابراین زبان و سخن گفتن یک نعمت الهی است که این نعمت الهی باید در مسیر عبودیت خدا استفاده شود، ذکر خدا گوید، مردم را هدایت کند، بیان خیر و خوبی و نیکی کند و به حق زبان را به جای آورد، اما اگر انسان نتوانست از زبان و از بیانش که یک نعمت الهی است درست استفاده کند، از این فرصت استفاده کند، می‌شود یک تهدید و یک بلا. امیر مؤمنان (علیه‌السلام) می‌فرماید:   «اللسان میزان الانسان لِسانُکَ تَرْجُمانُ عَقْلِکَ» میزان شناخت شخصیت انسان به زبان او است، زبان و سخن انسان بیانگر مقدار قدرت عقل انسان است. «تَکَلَّمُوا تُعرَفُوا فَإِنَّ المَرءَ مَخبُوءٌ تَحتَ لِسَانِهِ» سخن بگویید تا شناخته شوید چرا که انسان، زیر زبانش پنهان است.

این نعمت الهی، این عنصر تعیین‌کننده میزان عقل و شخصیت انسان که می‌تواند یک هدایتگر برای جامعه انسانی باشد می‌تواند بلایی باشد که به جان خود شخص و جامعه می‌افتد، «بلاء الإنسان من اللّسان» گرفتاری انسان، بلاء انسان و آتشی که به جان انسان می‌افتد از زبان است «کم من انسان اهلکهوا لسان» چه بسیار انسان‌هایی که زبان آن‌ها را نابود کرد، سخن گفتن نابجا، قضاوت‌های نابجا، غیبت، دوروغ، به هم زدن ارتباطات خانوادگی چنان کرد که آن انسان هلاک شد.

پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد بن عبدالله (صلی‌الله و علیه ‌و آله‌وسلم) می‌فرماید: «فِتنَهُ اللّسان أشَّدُ مِن ضَربِ السَّیف» فتنه‌گری ای که زبان می‌کند از شمشیر بدتر است زیرا شمشیر جراحتش التیام پیدا می‌کند اما این فتنه‌ی زبان، دل را می‌سوزاند، جامعی ای را به هم می زند، آبروی افراد را می‌برد. این زبان می‌تواند قلب انسان را سیاه کند، ایمان را از بین ببرد، «لا یستقیم ایمان عبد حتی یستقیم قلبه و لا یستقم قلبه حتی یستقیم لسانه» ایمان انسان درست نمی‌شود مگر این که قلبش درست شود و قلب انسان هم درست نمی‌شود تا این که زبانش درست شود. لذا کسانی که زبانشان درست نیست، به دین نمی‌چرخد و به تقوا و عدالت و نیکی سخن نمی‌گوید، قلبشان سیاه می‌شود و قلب سیاه جای ایمان خدا نیست.

امام سجاد (علیه السلام) در رساله حقوق درباره حق السان این چنین می‌گوید: «حق السان» این نعمتی که خدا به ما داده، زبان و سخن گفتن، حق اش چه چیزی است؟ «إکرامه عن الخنا» این زبان را نگه بداریم از زشت گویی، از گناه گویی، از توهین، از مردم آزاری، از غیبت، از نمامین، از اختلاف افکنی، از قضاوت‌های بیجا، از تهمت.

«و تأویله الخیر» و آن را عادت بدهیم که خیر بگوید، به نیکی به حرکت درآید، «وَ تَرْکُ الْفُضُولِ الَّتِی لَا فَائِدَهَ لَهَا» از بیهوده گویی او را نگه بداریم « وَ الْبِرَّ بِالنَّاسِ» زبانمان به خوبی برای مردم بچرخد «وَ حُسْنَ الْقَوْلِ فِیهِمْ» در رابطه با مردم خوب سخن بگوییم، احترام کنیم، تحقیر و تضعیف نکنیم، نشکیم اطرافیان خودمان را، شکست اطرافیان خود، شکست خود انسان است چون وقتی انسان بد دیگری را می‌گوید هزاران نفر بد او می‌گویند، زبانمان به نیکی و به خیر برای مردم بچرخد، سخن بگوید، خوبی‌ها را ببینیم، خوبی‌های مردم را ببینیم و در رابطه با آن‌ها سخن بگوییم و اگر بدی دیدیم زبان باز نکنیم چرا که احتمال دارد ما فکر می‌کنیم این کار بدی است، بنشینیم اگر مسئله‌ای است از خود ایشان سؤال کنیم که این مسئله چرا است تا توضیح بدهد.

«إِنَّ هذَا اللِّسانَ مِفتاحُ کُلِّ خَیرٍ وَشَرٍّ» زبان کلید تمامی خیر و شر انسان است، انسان مثل یک صندوقی از جواهرات انسانی است که این زبان کلید آن است، «فَیَنبَغى لِلمُؤمِنِ أَن یَختِمَ عَلى لِسانِهِ کَما یَختِمُ عَلى ذَهَبِهِ وَفِضَّتِهِ» سزاوار است برای انسان مؤمن که زبانش را نگه دارد، قفل کند همان طوری که طلا و نقره اش را نگه می‌دارد و نمی‌گذارد مورد دستبرد قرار بگیرد، بر وجودش هم، بر آغازین راه وجودش که زبانش است قفل بزند، تا مطمئن نشده، تا خیر نیست سخن نگوید، کاری نکند که جامعه نسبت به او پرهیز کنند از زبانش، یک گلی باشد که سخنش موجب هدایت، شادابی، نشاط، اعتماد به نفس و خودباوری برای دوستان و اطرافیانش باشد، این فرد می‌شود محبوب القلوب، این فرد می‌شود کسی که مردم نسبت به او احترام می‌کنند همان طوری که مقام معظم رهبری در سخنان اخیر خودشان گفتند.

از گناهان زبان غیبت است، از گناهان زبان تهمت، دروغ، بدگویی، تخریب شخصیت انسان‌ها، اختلاف افکنی، نمامی و قضاوت‌های بی‌جایی است که انسان به زبان می‌آورد، انسان باید از این‌ها پرهیز کند که ان‌شاءالله در هفته‌های آینده پیرامون آن سخن می‌گوییم، فقط یک حدیث در رابطه با غیبت عرض می‌کنم تا بدانید این کار چه مشکلاتی و چه تخریبی بر وجود معنوی انسان وارد می‌کند.

رسول خدا (صلی‌الله علیه واله وسلم) می‌فرماید: «من اغتاب مسلماً او مسلمه» اگر کسی غیبت یک مسلمان، مرد یا زن مسلمان کرد، «لم یقبل الله» خداوند قبول نمی‌کند، «صلاته و لا صیامه اربعین یوماً و لیله» ۴۰ روز نماز و روزه او را قبول نمی‌کند، یک غیبت در ماه مبارک رمضان یعنی هر چه که انسان کِشته است به هدر داده است، «إلاّ أن یغفر له صاحبه» مگر اینکه آن فردی که غیبت او را کردیم بیاید و انسان را ببخشد.

فقلت یا جبرئیل من هؤلاء فقال هؤلاء الذین یختان الناس و یقیمون فی اعراضهم

ساحت مقدس رسول خدا (صلی‌الله علیه واله وسلم) می‌فرمایند: در شب معراج که من به آسمان عروج کردم، قومی را دیدم که « یخشمون وجوههم باصفارهم» اینها از شدت ناراحتی و عذاب، با ناخن‌های شان صورت خود را زخمی می‌کردند، «فقلت یا جبرئیل» به جبرئیل گفتم: «من هؤلاء» اینها چه کسانی هستند؟ «فقال، هؤلاء الذین یختائون الناس» اینها کسانی هستند که غیبت مردم می‌کردند «و یقیمون فی اعراضهم» و نشسته بودند و آبروی مردم را می‌بردند، کار آن‌ها غیبت و آبروی مردم را بردن، بود.

خدایا قسمت می دهم به مقربان درگاهت، این نعمت زبان که به ما داده ای، به خیر و عبادت به حرکت درآور و گناهان زبان را از ما دور بدار.

خطبـه دوم

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم

شما عزیزان نمازگزار، به ویژه خودم را به مراعات تقوای الهی سفارش می‌کنم، چرا که تقوا کلید رستگاری و طریق جلب محبت الهی است.

در خطبه دوم پیرامون چند موضوع به اختصار سخن می‌گوئیم.

در هفته گذشته مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (دامت برکاته العالیه) در دیداری که با مسئولان و بعد از آن با دانشجویان عزیز داشتند، سخنان مهمی ایراد کردند که برخی از فرازهای آن سخنان مهم معظم‌له را محضر مبارک شما بیان می‌کنم.

فرمودند که باید در ارزیابی انقلاب و نظام، یک‌سونگری نکرد، باید پرهیز کرد، نباید با دید منفی همه چیز را نگریست، کمت اینکه برخی از کسانی که سیاه نمایی می‌کنند این چنین کرده و می‌کنند و از آن طرف هم نباید همه مسائل موجود تاکنون با دید مثبت نگریست. باید با واقع‌نگری، آسیب‌شناسی کرد، فرصت زیادی کرد، مسائل را دقیق رصد کرد، خوبی‌ها که بسیار هستند باید تقویت شود، و شکرگزار این نعمت باشیم و از آن طرف ضعف‌ها را باید شناسایی کرد و بر طرف نمود.

از مواردی که مقام معظم رهبری به عنوان نقاط مثبت، بیان کردند، توانایی در غلبه بر تهدیدات داخلی و خارجی بود به ویژه در سال‌های اخیر، تهدیدهای بسیاری انقلاب دید، چه در جغرافیای داخلی و چه از جهات جبهه جهانی استکبار، لکن هیچ کدام بر این مملکت غلبه نکرد به خاطر هدایت‌های ولایت و ولایتمداری مردم، اعتماد گسترده میان مردم و نظام، ارتقای جایگاه و اعتبار بین‌المللی نظام در جهان خارج، ناامیدی دشمنان از منفعل کردن انقلاب، بسیاری کوشیدند که انقلاب را در مسیری بگذارند که منفعل بشود با طراحی‌های خارجی و فشارهای جهان استکبار جهت بپذیرد اما انقلاب با هدایت‌های مقام معظم رهبری هیچ‌گاه از اصول فاصله نگرفت بلکه با پافشاری، جهان غرب الان دارد منفعل از انقلاب می‌شود، ثبات کشور، الهام بخشی و الگوسازی برای جهان اسلام، ضعیف شدن جدی دشمنان، تجربه متراکم قانون‌گذاری در عرصه‌های مختلف، رشد علمی، تحقیقاتی و پیشرفت جدی در عرصه‌های مختلف.

اما ضعف‌هایی هم موجود است، ضعف‌های فرهنگی، اقتصادی مثل مسئله اشتغال، تورم، فرهنگ کار، کم‌توجهی درحفظ بیت‌المال، سرگرم شدن برخی از شخصیت‌ها به منازعات سیاسی، رفاه طلبی، غفلت از روحیه جهادی، رفتارهای ارتباطی قبیلگی و غفلت از نفوذ بیگانه در رسانه‌ها. این‌ها ضعف‌هایی بود که ایشان بیان کردند و تمام نخبگان و شخصیت‌های سیاسی و تمام ایران باید با یک نگاه عمیق و ولایتمدارانه و همدل، باید خوبی‌ها را شکرگزار باشیم، ضعف‌ها را ببینیم و با زبان همدلی در مقام رفع آن تکلم بکنیم به مسئولان.

در نشست دانشجویی که آن حضرت داشتند و به دانشجویان به عنوان یک قشر و سرمایه بزرگ ملی و اسلامی نگاه می‌کنند، سخنان مهمی گفتند، که من تقاضا دارم، رؤسای دانشگاه‌ها، اساتید، محققین و پژوهشگران در فضای دانش بنیان و فرهنگی دانشگاه‌ به آنها توجه ویژه‌ای کنند. همدلی، وفاق، گذشت، حمایت از دانشجو، پژوهش، تحقیق، این‌ها اساس کار هستند، احترام متقابل اساس کار است، عدم انتقال از علوم انسانی غربی اساس است، میدان دادن به جوانان محقق و پژوهشگر، این‌ها اساس است.

روز یکشنبه، روز مقاومت اسلامی در برابر تجاوزات و جنایت‌های جهان استکبار است. انتخاب این روز به مناسبت پیروزی حزب‌الله در جنگ ۳۳ روزه بوده و الان سرزمین‌های اسلامی با بیداری‌ای که پیدا کرده‌اند دارای یک بنیه قوی در عرصه مقابله با سر سپرده‌های بیگانه و حکّام منحرف خود هستند و از آن طرف چون کوهی در مقابل آمریکا، اسرائیل و جهان غرب قرار گرفته اند.

الان سرزمین‌های اسلامی می‌بینید همان فرعونی که مبارزان مسلمان را در قفس می‌کرد و محاکمه می‌کرد خود در قفس زبون شده افتاده است، الان انگلیس این پیر استعمار منحط و جنایت‌کار، آتشی که به جهان اسلام زد، خود گرفتار شده و این آغازی است بزرگ، برای پایان جنایت‌های جهان استکبار.

روز دوشنبه، نیمه ماه مبارک رمضان، سالروز گهربار میلاد حضرت امام مجتبی (علیه السلام) است. ایشان می‌فرمایند: «إِنَّ أَحْسَنَ الْحُسْنِ الْخُلُقُ الْحَسَنُ» زیباترین زیبایی اخلاق نیکو است، برخورد خود با مردم است، زبان خیر برای مردم است، قدم خیر برای مردم است، این میلاد آسمانی به حضرت بقیهالله العظم (عج)، مقام معظم رهبری و همه شما عزیزان تبریک عرض می‌کنم، هفته اکرام و اطعام به نیازمندان و ایتام است، همکاری جدی کنیم که این یک سمت خدایی است که انسان بتواند دست فقیران، مستمندان و به ویژه یتیمان را بگیرد.

شب جمعه آینده هم بر حسب تقویم و بعداً اعلام می‌شود یک‌سری ویژگی‌ها و تفاوت‌هایی که در ماه پیش آمده، شب‌هایی که محتمل القدر است، ان‌شاءالله از این شب‌ها استفاده کنید، مراکز مذهبی و مراکز فرهنگی با برنامه‌های پرمحتوا بتوانند فضایی فراهم آورند پر از معنویت برای خدمت معنوی جهت استفاده از لیالی قدر.

اللهم صل علی محمد و آل محمد.